หูดหรือ warts ที่เรียกว่า cutaneous warts หรือ verrucae

หูด warts คือโรคติดเชื้อของผิวหนังชนิดหนึ่ง ที่เกิดจากเชื้อไวรัส ที่รู้จักกันดีคือ HPV หรือ human papilloma virus มักก่ออาการกับผิวหนังและเยื่อบุต่างๆ
Warts are caused by the Human Papillomavirus (HPV), with cutaneous warts typically caused by HPV-2, -3, -7, -10, -27, and -57 (genus α), HPV-4, -60, and -65 (genus γ), and HPV-1 and -63 (genus µ) . Of these, HPV-2, -27, -57, and HPV-1 are associated with plantar warts.

เชื้อ HPV หรือแพพิวโลมา ไวรัสนี้ ปัจจุบันโด่งดังขึ้นเพราะเชื่อว่าเป็นสาเหตุของ มะเร็งปากมดลูก และมีการผลิตวัคซีนมาป้องกัน ซึ่งจะกล่าวในอีกตอน

เชื้อหูด HPV มีประมาณ 150 แบบหรือ subtype และการเกิดโรคขึ้นอยู่กับ type ด้วยเช่น HPV1 มักก่อให้เกิดโรคที่ฝ่ามือ และเท้าที่เรียกว่า plantar wart ส่วนแบบ HPV6 และ HPV11 ก่อให้เกิดหูด ที่บริเวณอวัยวะสืบพันธ์

ลักษณะทางระบาดวิทยา
พบได้บ่อยที่สุดในเด็ก และคนอายุน้อย ในบุคคลบางอาชีพเช่น ผู้ที่ต้องแล่เนื้อ หรือปลา พบมากกว่า ภาวะที่เสี่ยงอื่นๆต่อการเกิดโรคเช่น ผิวหนังมีความต้านทานต่อโรคต่ำกว่า หรือเป็นโรคแพ้แบบ atopic
การติดต่อ ติดต่อจากการสัมผัสโดยตรง ระยะฟักตัว 2-6 เดือนบางคนเป็นลักษณะพาหะ คืออาการน้อย แต่มีเชื้อที่ผิวหนัง
หูด warts สามารถหายเองได้ใน 2 ใน 3 ของผู้ที่เป็น ภายใน 2 ปี โดยเฉพาะผู้ที่ภูมิคุ้มกันดี แต่อย่างไรก็ตาม อัตราการกลับเป็นใหม่สูง

อาการและชนิดของหูด
หูด อาจจะเรียบหรือนูนเล็กน้อยจนกระทั่งนูนออกมามาก แต่ลักษณะร่วมคือ แข็งกว่าหนังธรรมดา และเวลาตัดส่วนยอดแล้ว จะเห็นเส้นเลือดแคปิลลารี่เล็กๆที่อุดตันภายใน และมีจุดเลือดออกเล็กๆ ขนิดของหูดตามลักษณะและสถานที่ได้แก่

1. common wart หูดแบบนูนปกติ
   periangual wart
2. plane wart or flat wart หูดชนิดแบนราบ
   flat wart
3. plantar wart หูดแบนที่ฝ่าเท้า แยกยากจากตาปลา ออกเป็นลักษณะหนาๆ แต่ถ้าฝานดูจะมีจุดเลือดออกเล็กๆ
   Plantar_verrucae or wart
4. genital wart หรือ anogenital wart หูดที่อวัยวะเพศ

การวินิจฉัยแยกโรค
ต้องแยกให้ออกจากโรคอื่นๆเช่น

1. seborrheic keratosis ตุ่มสีเข้มคล้ายๆเห็บเกาะบนหนังคนแก่ๆ เป็นการหนาตัวจากการสร้างเคอราติน ไม่ใช่โรคติดเชื้อ
2. lichen planus
3. acrochordon หรือ skin tag ที่รู้จักกันดีคือติ่ง พวกนี้คือหนังธรรมดาที่งอกเป็นติ่ง ลักษณะนุ่ม สีเดียวกับหนังปกติ
4. corn หรือ clavus หรือที่เรียกว่า ตาปลานั่นเอง แยกยาก แต่ถ้าเอามีดฝานจะไม่พบจุดเลือดออกเล็กๆ
5. มะเร็งผิวหนัง พวกนี้จะมีอาการโตขึ้น แตกเป็นแผลเรื้อรัง
6. มะเร็งแบบเมลาโนมา ที่ไม่มีสี เจอน้อยมากๆ แยกยาก ต้องตัดชิ้นเนื้อตรวจ

การรักษาหูด
การรักษา ขึ้นกับภูมิคุ้มกัน ความรุนแรงของโรค และตำแหน่งที่เป็น การรักษาในปัจจุบัน ไม่ได้ฆ่าไวรัส แต่เป็นการทำลายบริเวณก่อโรคและบริเวณโดยรอบเช่น เลเซอร์จี้ หรือเปลี่ยนแปลงภูมิของผิวหนังให้ต่อสู้เชื้อได้ และอย่างที่ทราบ เราอาจรอได้ในระยะ 2 ปี หูดอาจหายได้เอง
การรักษาแบบทำลายเนื้อเยื่อ ต้องเข้าใจว่า บางครั้ง ไวรัสอาศัยอยู่รอบๆ ที่ผิวหนังเป็นปกติ ดังนั้น การใช้การรักษาแบบทำลายเนื้อเยื่อ แม้จะตัดออกไปกว้างพอ ก็ไม่เป็นการรับประกันว่าเชื้อจะหมดไป ดังนั้น การรักษาแบบนี้ ต้องกินบริเวณกว้างกว่าหูดที่มองเห็น เช่น กว้างกว่า 0.5-1 ซม.รอบๆ

การเลือกวิธีการรักษา
หูดแบบธรรมดา common wart ,plantar wart อาจใช้ liquid nitrogen ไนโตรเจนเหลว กรด salicylic ป้าย(salicylic acid) หรือยาพวก cantharidin ,bichloroacetic acid ไนโตรเจนในเด็ก อาจต้องเลี่ยงเพราะเจ็บปวดมากทีเดียว มักใช้ยาป้ายมากกว่า
flat wart หูดแบบเรียบ มักใช้ nitrogen , 5-FU (5-Fluorouracil) หรือ tretinoin
cimetidine
ฉีดยาเข้าไปในหูดโดยตรง intralesional immunotherapy
หูดที่ดื้อต่อการรักษาหรือขึ้นมาใหม่ อาจต้องใช้ nitrogen เหลว จี้ด้วยไฟฟ้าหรือเลเซอร์
การป้องกันและปรับภูมิในการรักษาหูดด้วย imiquimod เป็นแนวใหม่ที่เรียกว่า immunomodulator treatment หรือการรักษาโดยการทำให้ภูมิคุ้มกันที่ผิวบริเวณนั้น สามารถสู้กับโรคได้ มักใช้ในกรณีที่หูดบริเวณรูทวารหรือหูดที่อวัยวะเพศ (anogenital wart)

Laser treatment for Warts
คาร์บอนไดออกไซด์ / Erbium / Neodymium / Yag laser

การป้องกัน
คนไข้มักถามแพทย์เสมอว่า จะป้องกันภายหลังจากรักษาอย่างไร ซึ่งแม้ว่าในบางคนยาก เนื่องจาก local immune หรือภูมิคุ้มกันแบบเซลล์ไม่ดี วิธีที่พอทำได้คือเลี่ยงการสัมผัสหูดทั้งของตนเอง หรือของผู้อื่น การใส่รองเท้าแบบเดินในห้องน้ำสาธารณะ จะช่วยป้องกันการติดเชื้อที่เท้าได้ ห้ามใช้เครื่องมือที่สำหรับตัดหรือเฉือนหูดร่วมกับผู้อื่น ในบางครั้งเราอาจต้องเลี่ยงการไปแคะหรือทำเล็บ ตัดผมแบบที่มีการโกนขนหรือหนวดตามร้าน

สรุป

ชนิด ปริมาณ และสถานที่เป็นหูดจะเป็นตัวบ่งบอกการรักษา
เริ่มรักษาจากวิธีที่เจ็บน้อยๆก่อน โดยเฉพาะในเด็ก
อาจรอให้หายเองได้ภายใน 2 ปี
จำไว้เสมอว่าผิวหนังปกติก็อาจมีไวรัสนี้ได้
เลี่ยงการสัมผัสหูดคนอื่น รวมถึงเครื่องมือที่ใช้ตัดหูด
หูดเกิดใหม่ได้เอง อาจต้องการการรักษานาน หลายรอบ
เอกสารอ้างอิง

1. หูด ไทยเฮลท์ เอนไซโคลปีเดีย
2. update

กรุณาสละเวลาให้คะแนนบทความนี้ครับ
Note: There is a rating embedded within this post, please visit this post to rate it.