ศูนย์ข้อมูลไข้หวัดใหญ่
Influenza หรือไข้หวัดใหญ่
อาการ
อาการมักจะมาด้วยอาการมากกว่า และเร็วกว่าไข้หวัดธรรมดา โดยประกอบด้วยอาการต่อไปนี้
- ไข้ หรือความรู้สึกครั่นเนื้อตัวเหมือนมีไข้
- ไอ
- เจ็บคอ
- น้ำมูกไหลหรือคัดจมูก
- ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปวดหลัง
- ปวดหัว
- เพลีย
- เบื่ออาหาร ปากขม
- บางคนอาจมีอาการอาเจียน เวียนศีรษะ ท้องเสีย โดยเฉพาะในเด็ก
ต้นเหตุของไข้หวัดใหญ่
- ไข้หวัดใหญ่เกิดจากการติดเชื้อไวรัส ไข้หวัดใหญ่ (Influenza)ซึ่งมีหลายสายพันธ์ด้วยกัน เชื้อไวรัสนี้ สามารถติดจากการสัมผัสละอองฝอยที่ผู้ป่วย ไอ หรือจาม ออกมา ในอากาศ หรือติดอยู่ตามพื้น และสิ่งของต่างๆที่มีผู้ป่วยมาสัมผัส
- ไข้หวัดใหญ่ เป็น RNA Virus สามารถมีการเปลี่ยนแปลงของสายพันธ์ได้ง่าย โชคดีที่เรามีวัคซีนในการป้องกันได้
- ไวรัสไข้หวัดใหญ่มี 4 สายพันธ์คือ A, B , C , D ส่วนใหญ่ที่เกิดอาการเป็นโรคประจำฤดูคือ A และ B ฤดูของไข้หวัดใหญ่คือช่วงที่มีการเปลี่ยนอากาศ ของไทยคือ ปลายฝนต่อกับหน้าหนาว เราพบว่า การระบาดที่กระจายไปก่อให้เกิดเหตุทั่วโลก หรือ Pandemic นั้น ส่วนใหญ่คือ ไข้หวัดใหญ่ สายพันธ์ A
- ไวรัสไข้หวัดใหญ่ A เองก็แบ่งเป็นสายพันธ์ย่อย ที่เรียกว่า Subtype ซึ่งจำแนกตามโปรตีนที่อยู่บนผิวไวรัสเป็น hemagglutinin (H) และ neuraminidase (N)(มีH1 ถึง H18 และN1 ถึง N11) และแต่ละ Subtype ก็ยังแบ่งเป็นClasdes และ Sub-clades ย่อยๆอีก สายพันธ์นี้ การแบ่งแบบนี้มีประโยชน์ในการติดตามการระบาด และการปรับวัคซีนให้เหมาะสมตามรายปี
- ตัวอย่างของการระบาด ที่เรารู้จักกันดีเช่น ปี 2009 เกิดจาก สายพันธ์ A(H1N1) และระบาดเป็น Pandemic ไปทั่วโลก เรียก Flu Pandemic ในชื่อทางการว่า A(H1N1)pdm09 virus ไวรัสตัวนี้ไม่ค่อยเปลี่ยนลักษณะทางเจเนติกเท่าไร ผิดกับอีกตัวคือ A(H3N2) ที่มีการเปลี่ยนแปลงตัวเร็วกว่า
- ส่วน Influenza B ไม่ได้แบ่งตาม Subtype แต่แบ่งเป็น 2 lineages คือ B/Yamagata และ B/Victoria และแบ่งย่อยเป็น clades และ sub-clades
- ตัวอย่างการเรียกชื่อไวรัสตามรูป
Naming of Influenza Virus การตั้งชื่อไวรัสไข้หวัดใหญ่
วิธีการใช้ส่วนประกอบต่อไปนี้:
- ประเภทแอนติเจน (เช่น A, B, C, D)
- โฮสต์ที่เป็นแหล่งกำเนิด (เช่นสุกร,ม้า,ไก่ ฯลฯ ) สำหรับไวรัสที่มาจากมนุษย์จะไม่มีการกำหนดแหล่งกำเนิด หมายเหตุตัวอย่างต่อไปนี้:
- (ตัวอย่างเป็ด): ไข้หวัดนก A (H1N1), A / duck / Alberta / 35/76
- (ตัวอย่างมนุษย์): ไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล A (H3N2), A / Perth / 16/2019
- ที่มาทางภูมิศาสตร์ (เช่นเดนเวอร์,ไต้หวัน ฯลฯ )
- หมายเลขสายพันธุ์ (เช่น 7, 15, ฯลฯ )
- ปีที่รวบรวม (เช่น 57, 2009, ฯลฯ )
- สำหรับไวรัสไข้หวัดใหญ่ A คำอธิบาย hemagglutinin และ neuraminidase antigen นั้นอยู่ในวงเล็บ (เช่นไวรัสไข้หวัดใหญ่ A (H1N1) ไวรัสไข้หวัดใหญ่ A (H5N1))
- ไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 นั้นมีชื่อที่ต่างออกไปคือ: A (H1N1) pdm09 เพื่อให้ไม่สับสนจากไวรัสไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล A (H1N1) ที่เกิดตามฤดูอยู่แล้ว
- ไวรัสที่เกิดจากในสุกร (หมู) ติดมาสู่คนไวรัสเหล่านี้จะมีตัว ‘v’ (เช่นไวรัส A (H3N2) v)
วัคซีนไข้หวัดใหญ่
- วัคซีนไข้หวัดใหญ่ จะเป็นวัคซีนรวม ที่มีเชื้อ 3 หรือ 4 ตัว โดยจะประกอบด้วย A(H1N1) กับ A(H3N2) ร่วมกับ B อีก 1 หรือ 2 ตัว