สารบัญ
Enterovirus71กับโรคมือเท้าปากรุนแรงที่เสียชีวิตได้
มีข่าวการเสียชีวิตของเด็ก อายุ 3 ขวบที่ระยองจากการมีไข้ ผื่น และหัวใจวายเสียชีวิตในเวลาไม่กี่วัน และคาดว่า อาจเกิดจากเชื้อไวรัสตัวใดตัวหนึ่ง ซึ่งทางผู้โพสบอกว่า แพทย์ยังหาสาเหตุไม่พบ
การที่เด็กไข้ ผื่น เสียชีวิตรวดเร็ว เป็นเชื้ออะไรได้บ้าง ?
เป็นได้จากหลายเชื้อ ที่ทำให้เกิดกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบอย่างรวดเร็ว จากอายุ อาการ เราจะลองมาดูที่เชื้อ Enterovirus71 เอนเทอโรไวรัส71ที่ทำให้เกิดโรคมือเท้าปากรุนแรงกัน
ผมจึงนำเสนอข้อมูลโรค มือเท้าปาก (HFM หรือ Hand foot mouth disease ) ที่เคยได้เขียนไว้หลายรอบที่ Thaihealth.net มาทบทวนกับครับ : ข้อมูล CDC , กรมควบคุมโรค
มือ เท้า ปาก เปื่อย(HFM)หรือ มือ ปาก เท้า
มือ เท้า ปาก เปื่อย หรือ hand foot mouth syndrome เกิดจากเชื้อค๊อกแซกกี่ A (COXSACKIC VIRUS A) ซึ่งเชื้อนี้จะไม่รุนแรง เป็นแล้วหายเองได้ แต่ถ้าเป็นจากเชื้อค๊อกแซกกี่ B (COXSACKIC VIRUS B) หรือเอนเทอโรไวรัส 71 (Enterovirus71) อาการจะรุนแรงกว่ามาก อาจทำให้เกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ, สมองอักเสบ, อัมพาต หรือกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบได้
ระยะฟักตัว ประมาณ 4-6 วัน ถ้าเป็นเด็กเล็กจะปรากฏอาการ 100% ถ้าเป็นเด็กนักเรียน อาจแสดงอาการ 38% ผู้ใหญ่แสดงอาการ 11%
ในช่วงฤดูฝนมักพบเด็กเล็กป่วยด้วยโรคมือ เท้า ปาก โดยเฉพาะในสถานศึกษาที่เป็นสถานที่ที่มีเด็กอยู่รวมกันจำนวนมาก ทำให้เกิดความเสี่ยงในการแพร่กระจายเชื้อโรคได้ง่าย
โรคนี้พบได้มากในเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ซึ่งมีภูมิคุ้มกันต่ำ การติดต่อเกิดจากการได้รับเชื้อทางปากโดยตรง ซึ่งเชื้อไวรัสจะติดมากับมือหรือของเล่นที่เปื้อนน้ำมูก น้ำลาย น้ำจากแผลตุ่มพองหรืออุจจาระของผู้ป่วย หรือติดต่อจากการ ไอ จาม รดกัน โรคนี้อาจมีอาการเล็กน้อย เช่น มีไข้ ผื่น ตุ่มน้ำใส หรือเม็ดแดงๆ ในปาก ฝ่ามือ ฝ่าเท้า หรือก้น ซึ่งหายได้เอง ใน 7-10 วัน ทั้งนี้ โรคนี้ไม่มียารักษา ไม่มีวัคซีน จะรักษาตามอาการ
อาการที่พบ คือ มีไข้ ประมาณ 2-3 วัน มีแผลลักษณะคล้ายแผลร้อนในปาก ที่ลิ้นกระพุ้งแก้ม ขนาดประมาณ 4-8 มิลลิเมตร จะพบตุ่มใสๆ ที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า มักพบที่ก้นด้วย ขนาดประมาณ 3-7 มิลลิเมตร ตุ่มเหล่านี้จะหายได้เองภายใน 7 วัน
อาการจะเริ่มจาก มีไข้สูง อาจจะถึง 38-39 ในเด็กในวัยเรียนหรือวัยก่อนเรียน เจ็บคอ มีความรู้สึกป่วย ไม่หิว เบื่ออาหาร เพลีย ปวดเมื่อย ประมาณ 2 วัน หลังจากนั้น เด็กจะมีอาการของ
ตุ่มหรือแผลเล็กๆ ประมาณ 5-10 ตุ่มที่บริเวณข้างนอกรอบๆปาก หรือข้างในปาก ตุ่มจะเจ็บและเด็กจะกินไม่ได้เพราะเจ็บ
ตุ่มแดงเล็กๆ หรือแตกเป็นตุ่มน้ำพอง ที่มือ และเท้า บางทีที่ก้น ในเด็กบางคนมีแค่ผื่น หรือบางคนแตกออกเป็นแผลพุพอง มักจะมีอาการพวกนี้ราว 7-10วันก็จะหายไปเอง ลักษณะตุ่มคือ
มักเป็นมากที่มือ โดยเฉพาะหลังมือ ข้างๆนิ้ว ซอกนิ้ว น้อยรายจะเป็นที่ฝ่ามือ
เช่นเดียวกับเท้า มักเป็นหลังเท้าและซอกนิ้วมากกว่าฝ่าเท้า
โรคมือเท้าปากเกิดจากสาเหตุใด
เกิดจากเชื้อไวรัส ในกลุ่ม enterovirus เอนเทอโรไวรัส ที่พบบ่อยที่สุดคือ coxsackievirus a16 บางที เกิดจากเชื้อ enterovirus 71
โรคนี้เป็นโรคที่ร้ายแรงหรือ
คำตอบคือ ส่วนใหญ่ ไม่ และเกือบทั้งหมดของคนไข้หายเองภายใน 7-10วันโดยอาจไม่จำเป็นต้องรักษา ส่วนน้อยของการติดเชื้อจาก ไวรัส ค๊อกแซคกี้ อาจมีภาวะที่เรียกว่า เยื่อหุ้มสมองอักเสบแบบไม่มีเชื้อ หรือ aseptic meningitis ได้ ซึ่งจะมีอาการ คอตึง แข็ง ปวดหัว อาเจียน ปวดหลัง อาจต้องรักษาใน รพ.ด้วยการเจาะหลังเพื่อระบายน้ำไขสันหลังและลดความดันในสมอง
โรคมือเท้าปากที่รุนแรงมีไหม
มี ส่วนหนึ่งของการติดเชื้อจาก เอนเทอโรไวรัส 71 มีผลข้างเคียงที่รุนแรงเช่น อาการอัมพาตคล้าย ๆ โปลิโอ และสมองอักเสบ เอนเซฟาลิติสencephalitis ซึ่งอาจทำให้ถึงแก่ชีวิตได้ ดังที่มีใน มาเลเซียเมื่อ 1997 ใต้หวันใน 1998 และเพิ่งมีในไทยเมื่อไม่นานมานี้
การติดต่อของโรคนี้
เกิดจากการสัมผัสใกล้ชิด เช่นจากน้ำลาย อุจจาระและสารคัดหลั่งของคนไข้ โรคนี้ติดกันง่ายในช่วง 1 สัปดาห์ของการมีผื่น ไม่ติดต่อผ่านทางสัตว์
ระยะฟักตัวของเชื้อนี้
3-7 วันหลังรับเชื้อจึงจะมีอาการ
ผู้ใหญ่มีความเสี่ยงหรือไม่
มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้บ้าง แต่อาการมักไม่รุนแรง
โรคนี้มีความเสี่ยงต่อหญิงตั้งครรภ์หรือไม่
เสี่ยงเช่นกัน ถ้าไปสัมผัสเชื้อในเด็กที่มีเชื้อ แต่มักไม่รุนแรง เด็กที่คลอดในระหว่างที่แม่มีเชื้อ ก็อาจติดแต่ไม่รุนแรง
การรักษา
ไม่มีการรักษาที่เฉพาะ เป็นการรักษาตามอาการ แพทย์จะวินิจฉัยจากอาการ และรักษาอาการเช่น ไข้ ผื่น ให้ยาทาป้องกันแบคทีเรียแทรกซ้อน