พิษปลาปักเป้า ที่ถือเป็น สารชีวพิษ หรือ biotoxin ชนิดหนึ่งชื่อ tetrodotoxin พบได้ประปราย และพบได้จากแมงดาถ้วย ซึ่งเมืองแถบชายทะเลจะเจอได้บ่อย

tetrodotoxin เป็นสารพิษที่ทนต่อความร้อน ออกฤทธิ์โดยปิดกั้น sodium channel ที่ผนังเซล ทำให้การสื่อประสาทเสียแบบชั่วคราว
สารพิษนี้ พบในปลาปักเป้า และแมงดาถ้วย แต่ไม่พบในแมงดาจาน นอกจากนี้ยังอาจพบได้ใน สัตว์น้ำ หรือสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำบางพันธ์ เช่น กบ ดาวทะเล หอย ปลาหมึกบลูริง จากการศึกษาพบว่า แบคทีเรียที่อาศัยในสัตว์เหล่านี้ เป็นตัวการผลิตสารพิษ

อาการ
แบ่งเป็น 4 ระยะตามความรุนแรง
มีอาการชารอบปาก เกือบ 100% ของคนไข้รายงานอาการชารอบปาก เป็นอาการแรกต่อมาจะชาปลายมือปลายเท้า
อาการชามากขึ้นและมีแขนขาอ่อนแรง
พูดไม่ชัด อ่อนแรงมากขึ้น กลืนลำบาก เริ่มหายใจลำบาก
หายใจลำบากเนื่องจากกล้ามเนื้อกระบังลมไม่ทำงาน เริ่มหายใจล้มเหลว หมดสติ และสมองขาดออกซิเจนถ้าช่วยไม่ทันอาจตายได้
จากการศึกษาส่วนใหญ่จากแถบชายทะเล (แมงดาถ้วย) พบว่า อาการสำคัญคือ ชารอบปาก คลื่นไส้ ชามือเท้า ความดันเลือดเปลี่ยนแปลง
จากการศึกษาพบว่า มักพบประปราย หรือเป็นฤดูกาล คือพบผู้ป่วยได้รับพิษ มาจำนวนมากในเวลาใกล้ๆกัน ส่วนใหญ่ช่วง ธค. ถึง มีค.
การเกิดพิษจากการกินไข่แมงดา หรือปลาปักเป้า ถือเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ ต้องรับเข้าเป็นผู้ป่วยในทุกรายเพราะอาจมีการพัฒนาเปลี่ยนเป็นหายใจล้มเหลวได้ภายใน 30 นาที ถ้ามีการรักษาที่ดี ใส่เครื่องช่วยหายใจทัน ผู้ป่วยจะหายเป็นปกติได้
สาเหตุที่ยังมีการพบผู้ป่วยสารพิษนี้ เนื่องจาก การยังนิยมรับประทานไข่แมงดา เพราะรสชาติดี บางรายเชื่อว่า สามารถทำลายพิษได้โดยการทำให้ร้อน ซึ่งผิด บางคนเคยกินมาก่อนไม่เป็นอันตรายเลยเชื่อว่ากินได้ เป็นต้น

CK

2535 แพทยศาสตร์บัณฑิต 2539 วุฒิบัตร อายุรศาสตร์ เป็นคนชอบขีดเขียน ชอบท้าทาย ทำงานเป็นหมอดีๆไม่ชอบ ชอบเป็น journalist /

Recent Posts

ไข้เลือดออก 2566

อัพเดต อาการ การรักษา โรคไข้เลือดออก หรือ ไข้เดงกี่ (Dengue fever ) รวมถึง ไข้เลือดออกเดงกี่ Dengue Hemorrhagic fever เป็นโรคไข้จากไวรัส…

1 year ago

วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 2023-2024

วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 2023-2024 องค์การอนามัยโลก For trivalent vaccines for use in the 2023-2024 northern hemisphere influenza season,…

2 years ago

สุขภาพเด็ก -Thaihealth

Thaihealth เปิดโซนสุขภาพเด็ก แนะนำบทความจาก Thaihealth Old News ครับ (more…)

2 years ago

ฮีทสโตรก heatstroke ภาวะที่ต้องระวังในหน้าร้อน

ฮีทสโตรก heatstroke ภาวะที่ร่างกายมีอุณหภูมิสูงเกินปกติและควบคุมไม่ได้ โดยทั่วไปคือภาวะที่ร่างกายมีอุณหภูมิแกนกลาง (core temperature) มากกว่า 40 องศาเซลเซียส ก่อให้เกิดอันตรายต่ออวัยวะต่างๆอย่างเฉียบพลัน ถือเป็นภาวะที่ต้องรักษาเร่งด่วน (more…)

2 years ago

อาการวิงเวียนเฉียบพลัน

อาการวิงเวียนศีรษะ เวียนหัวเฉียบพลัน เคสผู้ป่วยวิงเวียนนี้ อายุรแพทย์จะต้องได้เจอทุกวัน อาจจะวันละหลายๆครั้ง หลากหลายอาการ คนไข้จะบอกเล่า ตั้งแต่ อาการต่างๆ เช่น อยู่ๆก็เหมือนบ้านหมุน ทรงตัวไม่ได้ อันนี้อาการมาก เวียนเซ เป็นตอนขยับศีรษะ…

2 years ago

April 2023 Update for ICD 10-CM

April 2023 updates to the International Classification of Diseases, 10th Revision, Clinical Modification (ICD-10-CM) system…

2 years ago