บทความสุขภาพ

บทบาทพ่อในครอบครัว
ผศ.นพ. พนม เกตุมาน
ภาควิชาจิตเวชศาสตร์

ถาม. พ่อมีวิธีการปฏิบัติตัวอย่างไร
ตอบ พ่อมีหน้าที่ที่สำคัญ หลายประการ
-หน้าที่ต่อแม่ ต่อภรรยาของตนเอง จะต้องมีความรับผิดชอบเรื่องของ
การให้ความรัก ความเอาใจใส่ทั้งทางด้านร่างกาย ทางด้านจิตใจ ทางด้านสังคม
-หน้าที่ของพ่อที่สำคัญอีกอย่างก็ คือ หน้าที่ต่อลูกๆ ซึ่งหน้าที่นี้คุณพ่อควรจะต้องทราบว่าจะต้องมีหน้าที่อย่างไร มีส่วนในการดูแลลูก การเลี้ยงลูกร่วมกับคุณแม่ บางบ้านอาจจะต้องแบ่งหน้าที่กันไป โดยแบ่งตามความถนัดของแต่ละบุคคล แต่โดยทั่ว ๆ ไปในสังคมไทย พ่อจะเป็นผู้ที่เข้มแข็งในบ้าน เป็นคนที่คอยควบคุมกฎระเบียบต่าง ๆ ช่วยแม่ในการฝึกนิสัย ระเบียบต่างๆ สร้างระเบียบวินัย รวมทั้งในความอบอุ่นในครอบครัว

ถาม. ในฐานะที่พ่อเป็นผู้นำครอบครัว จะมีแนวทางอย่างไรที่จะพาครอบครัวไปสู่จุดมุ่งหมายที่ตั้งไว้
ตอบ พ่อจะต้องปรึกษาหารือกับภรรยาของตัวเอง เพื่อจะได้จัดแบ่งหน้าที่ของการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ภายในครอบครัว พ่อจะเป็นผู้ริเริ่มจัดแบ่งหน้าที่ ซึ่งจะถือเป็นหน้าที่หรือบทบาทหน้าที่แรกของผู้เป็นพ่อ โดยจะเริ่มมีบทบาทตั้งแต่แต่งงาน เริ่มสร้างครอบครัว ซึ่งการวางแผนแบ่งออกเป็นหลายด้าน อาทิ การแบ่งเวลา การทำงานของแต่ละฝ่าย การดูแลเรื่องทรัพย์สิน ผู้เป็นพ่อควรจะเป็นผู้เริ่ม นอกจากนี้พ่อจะต้องมีบทบาทความเป็นผู้นำในเรื่องการเลี้ยงลูกด้วย ถึงแม้ว่าบทบาทส่วนใหญ่ในขณะเริ่มต้นของการมีลูกแม่จะมีบทบาทที่ชัดเจนว่า แต่เมื่อเด็กเริ่มโต คุณพ่อสามารถจะมีบทบาทกับลูกได้มากขึ้น ตามวัยและเพศของเด็กได้เหมือนกัน ซึ่งจะต้องแยกแยะให้ดีว่าจะมีบทบาทความใกล้ชิดกับลูกอย่างไรบ้าง ซึ่งจะเห็นว่าเด็กสามารถเรียนรู้ทั้งคุณพ่อและคุณแม่
ถาม. พฤติกรรมการแสดงออกของพ่อจะมีส่วนสำคัญต่อลูกอย่างไรบ้าง
ตอบ เด็กจะมีพฤติกรรมาการเรียนรู้อยู่ตลอดเวลาจากคนที่อยู่ใกล้ชิด ดังนั้น พฤติกรรมของพ่อ จะมีส่วนสำคัญเนื่องจากเด็กจะมีการเรียนรู้ การจดจำ หรือถ่ายทอดลอกเลียนเอาแบบอย่างไปเลย เรื่องที่สำคัญก็คือ เรื่องเกี่ยวกับทัศนคติและค่านิยมต่างๆ ที่เด็กๆ จะเรียนรู้ตลอดเวลา เช่น พ่อเป็นคนอย่างไร คิดอย่างไร เด็กก็จะเรียนรู้อย่างนั้น ถือเป็นแกนสำคัญในบุคลิกภาพของเด็ก คือ เมื่อเด็กโตจะมีบุคลิกภาพอย่างไรก็จะขึ้นอยู่กับการอบรมเลี้ยงดูของพ่อแม่ และที่สำคัญที่สุดก็คือ เมื่อเด็กเจริญเติบโตเป็นผู้ใหญ่ ภาพของพ่อแม่ที่ดำเนินชีวิตครอบครัวอย่างมีความสุขก็จะติดตาติดใจ และก็จะดำเนินชีวิตครอบครัวของเขาไปอย่างถูกต้อง

ถาม. เรื่องของความแตกต่างกันในเรื่องเพศมีส่วนเกี่ยวข้องในความสนิทสนม การคลุกคลี หรือไม่ เพศใดที่จะสนิทกับพ่อมากกว่ากัน
ตอบ ตามธรรมชาติลูกผู้หญิงจะสนิทกับคุณพ่อมากกว่า โดยเฉพาะช่วงอายุ 3- 6 ปี เช่นเดียวกันเด็กผู้ชายก็จะสนิทกับแม่มากกว่า แต่พอเริ่มเข้าวัยเรียนรู้ว่าตนเองเป็นเพศใดก็จะเริ่มไปถ่ายถอดจากเพศเดียวกัน การถ่ายทอดแบบอย่างมีความสำคัญอย่างยิ่งที่จะทำให้เด็กมีเอกลักษณ์ทางเพศที่ถูกต้อง จะทำให้เด็กมีพฤติกรรมทางเพศ หรือบทบาททางเพศที่เหมาะสม ซึ่งจะทำให้เด็กไม่มีปัญหาในการเบี่ยงเบนทางเพศตอนที่โตขึ้น เช่น คุณพ่อควรมีความใกล้ชิดกับลูกชายให้มากขึ้น คุณแม่ก็ควรมีความใกล้ชิดกับลูกสาวให้มากขึ้นเช่นกัน

ถาม. คำแนะนำของคุณพ่อที่จะสร้างครอบครัวของตนเองให้เป็นครอบครัวที่อบอุ่น
ตอบ หัวใจที่สำคัญที่สุดที่จะทำให้เป็นครอบครัวที่มีความรัก เป็นครอบครัวที่อบอุ่น ก็คือ ความสำคัญที่ดีของพ่อกับแม่ ถ้าพ่อกับแม่มีความสัมพันธ์ที่ไม่ดีต่อกัน มีปัญหา โอกาสที่ทั้งพ่อและแม่จะเผื่อแผ่ความรักความอบอุ่นให้กับลูกๆก็จะมีน้อย ดังนั้นระหว่างพ่อแม่จะต้องมีพื้นฐานที่ดีต่อกันก่อน เมื่อมีปัญหาควรร่วมกันคลี่คลาย หลังจากนั้นก็สามารถดูแลลูกที่ดี ถ้าทั้งคุณพ่อคุณแม่ต่างก็รู้บทบาทรู้จังหวะที่จะทำ ก็จะทำให้ครอบครัวพัฒนาไปด้วยดี ความสุขระหว่างสมาชิกในครอบครัวก็จะเกิดขึ้นตามเอง
ถาม. ข้อแนะนำช่วงท้ายรายการ
ตอบ ประชาชนชาวไทยทุกคน คงจะมีหลักยึดตรงกันว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นพ่อของเรา เป็นหลักยึดของคนไทยทุกคนก็ว่าได้และในวันที่ 5 ธันวาคม ของทุกปีเป็นวันพ่อ ซึ่งเป็นวันที่เราอาจจะได้เตือนสติเรากันเองว่า เราได้มีบทบาทของความเป็นพ่อดีหรือยัง พร้อมหรือยัง และให้ถือว่า วันที่ 5 ของทุกปีเป็นวันที่คอยเตือน เราให้คิดถึงเรื่อง บทบาทของความเป็นพ่อ ความพยายามของการปฏิบัติเพื่อให้เราเป็นพ่อที่ดี ถือพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวของเรา เนื่องในวันพ่อ